Δεν έχει χαρακτηριστεί άδικα ως η ‘Βιταμίνη του Ήλιου’, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό το συνθέτουμε στο δέρμα μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας.
Η βιταμίνη Dαποτέλεσε αίνιγμα για μεγάλο διάστημα, αφού η ιστορία της αρχίζει από την εποχή όπου οι γιατροί συνειδητοποίησαν ότι η ραχίτιδα, σοβαρή παιδική ασθένεια, μπορούσε να θεραπευτεί εαν τα παιδιά εκτίθονταν επαρκώς στον ήλιο. Τι ήταν άραγε αυτό που έκανε ο ήλιος τόσο αποτελεσματικά; Η απάντηση άργησε να δοθεί, όμως σήμερα γωρίζουμε πόσο σημαντική είναι αυτή η βιταμίνη.Επίσης μπορεί να θεωρηθεί και ορμόνη αφού μπορεί αφενός να παραχθεί ενδογενώς, αφετέρου μεραφέρεται σσε άλλο σύστημα του σώματος, διαφορετικό από αυτό που παράχθηκε, προκειμένου να δράσει , όπως συμβαίνει και με τις άλλες ορμόνες.
Πρόκειται λοιπόν για μια λιποδιαλυτή βιταμίνη,που τη συνθέτουμε από την έκθεσή μας στον ήλιο, αλλά επίσης τη βρίσκουμε σε μικρές ποσότητες στα τρόφιμα όπως λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, ρέγκα,σολομό), αυγά, βούτυρο, γάλα, γιαούρτι, τυρί και εμπολουτισμένα τρόφιμα – γάλα, βούτυρο, χυμοί, δημητριακά πρωινού. Οι βασικές μορφές της βιταμίνης Dείναι η D2 (εργοκαλσιφερόλη) προσλαμβάνεται από τις τροφές και η D3 (χοληκαλσιφερόλη) σχηματίζεται στο δέρμα.
Πόση Βιταμίνη D συνθέτουμε;
Αν και η Ελλάδα θεωρείται από τις πλέον ηλιόλουστες χώρες, παρόλα αυτά το 70% των Ελλήνων έχει έλλειψη βιταμίνης Dκατά τους χειμερινούς μήνες, ενώ το ποσοστό αυτό μειώνεται ελάχιστα τους καλοκαιρνούς μήνες. Τι εμποδίζει όμως τη σύνθεση Βιταμινής Dαπό τον ήλιο;
- Ο μικρός χρόνος έκθεσης στον ήλιο.
- Η επιφάνεια του δέρματος. Κατά την έκθεσήμας στο ήλιο, θα πρέπει να αφήνουμε ακάληπτα μέρη του σώματος όπως το λαιμό, τα χέρια και τα πόδια.
- Το χρώμα του δέρματος. Το σκουρόχρωμο δέρμα εμποδίζει τη σύνθεση βιταμίνης D, εξαιτίας της μεγάλης παραγωγής μελανίνης.
- Ο βαθμός μόλυνσης της ατμόσφαιρας λειτουργεί ως φίλτρο κατά της ηλιακής ακτινοβολίας.
- Το γεωγραφικό πλάτος (<50o) το οποίο δεν επιτρέπει την επαρκή σύνθεση της βιταμίνης, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες.
- Τα αντηλιακά με υψηλό δεικτη προστασίας εμποδίζουν τη σύνθεση Βιταμίνης D
Για να παραχθεί η ελάχιστη δόση Βιταμίνης Dπρέπει να εκτεθούμε στον ήλιο τουλάχιστος 3 φορές την εβδομάδα για 15 λεπτά, χωρίς να καλύπτουμε το κεφάλι και τα χέρια και χωρίς αντηλιακό. Φυσικά η έκθεσή μας στον ήλιο θα πρέπει να είναι σε κατάλληλες ώρες δηλαδή πριν τις 11:00π.μ. και μετά τις 4:00μ.μ.
Γιατί είναι σημαντική για την υγεία μας;
Ο πιο γνωστός ρόλος της βιταμίνης Dείναι η συμμετοχή της στην καλή σκελετική υγεία. Παίζει σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου, ενώ παράλληλα συμμετέχει στην εναπόθεσή τους στα οστά προκειμένου να αποκτήσουν την μέγιστη ανθεκτικότητα.
Παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος καιτις μολύνσεις του αναπνευστικού, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι τα χαμηλά της επίπεδα μας κάνουν πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις.Διαπιστώθηκε ότι εμπλέκεται στη ρύθμιση της αύξησης των κυττάρων του δέρματος , γι’ αυτό χρησιμοποιείται ως φάρμακο εναντίον της ψωρίασης. Πολλάπλές μελέτες έχουν αναδείξη τη σχέση μεταξύ χαμηλής έκθεσης στο ηλιακό φως και υψηλής επίπτωσης καρκίνου όπως του παχέος εντέρου και του μαστού. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα με υψηλά επίπεδα βιταμίνης D, μειώνεται ο κίνδυνος σκλήρυνσης κατά πλάκας και καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Ποια άτομα έχουν μεγαλύτερες ανάγκες σε βιταμίνη D;
- Άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα
- Άτομα που δεν εκτίθενται στον ήλιο
- Άτομα με περιορισμένη αποτελεσματική έκθεση στον ήλιο είτε λόγω της συνεχής χρήσης αντηλιακών, είτε λόγω της πλήρης κάλυψης του σώματος από ρούχα.
- Παχύσαρκα άτομα. Η βιταμίνη Dπροσροφάται από το λιπώδη ιστό και τα επίπεδα στο αίμα μειώνονται
- Ασθενείς που πάσχουν από οστεοπόρωση
- Έγκυες γυναίκες
- Τα παιδιά και οι έφηβοι
- Ηλικιωμένοι
