Ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται ενέργεια δηλαδή θερμίδες για να λειτουργήσει.

Τις θερμίδες που χρειαζόμαστε κατά τη διάρκεια της ημέρας τις ονομάζουμε Ενεργειακή Δαπάνη και καθορίζεται από τρεις παράγοντες: το βασικό μεταβολισμό, τη θερμογένεση λόγω τροφής και τη σωματική δραστηριότητα.

Από που όμως τις βρίσκουμε αυτές τις θερμίδες;

Από την τροφή φυσικά είναι το καύσιμό μας. Την ενέργεια αυτή την ονομάζουμε Ενεργειακή Πρόσληψη. Η ενέργεια που χρησιμοποιείται από τον οργανισμό βρίσκεται ‘κλειδωμένη’ ως χημική ενέργεια μέσα σε τρία μακρο-θρεπτικά συστατικά: τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τα λίπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι και το αλκοόλ έχει θερμίδες. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά απελευθερώνονται από την τροφή κατά τη διάρκεια της πέψης, μετατρέπονται σε μικρότερα μόρια, απορροφώνται και μέσω της κυκλοφορίας του αίματος μας δίνουν τις θερμίδες-ενέργεια που χρειαζόμαστε κατά τη διάρκεια την ημέρας. Η ενέργεια αυτή είτε χρησιμοποιηθεί άμεσα για τις τρέχουσες ανάγκες του οργανισμού, είτε θα αποθηκευτεί στο σώμα για μελλοντική χρήση με τη μορφή γλυκογόνου (τόσο στο ήπαρ όσο και τους μυς), λίπους (στο λιπώδη ιστό) ή πρωτεΐνης (στο μυϊκό ιστό) όταν το σώμα δεν έχει άμεση ανάγκη. Να σημειωθεί ότι ο ανθρώπινος οργανισμός έχει την ικανότητα να ρυθμίζει την ποσότητα της τροφής που προσλαμβάνει, και κατ’ επέκταση την ενεργειακή του πρόσληψη, μέσω διαφόρων διεργασιών οι οποίες ρυθμίζουν τα αισθήματα της πείνας και του κορεσμού

Πως λοιπόν παίρνουμε, χάνουμε και διατηρούμε το βάρος μας;

Το σωματικό βάρος ενός ανθρώπου είναι το αποτέλεσμα της ισορροπίας ανάμεσα στην ενέργεια που προσλαμβάνει και την ενέργεια που δαπανά. Η ισορροπία αυτή καλείται Ενεργειακό Ισοζύγιο και καθορίζει τη διατήρηση ή τη μεταβολή του σωματικού βάρους ενός ανθρώπου

Όταν λοιπόν η Ενεργειακή Πρόσληψη (τις θερμίδες δηλαδή που τρώμε) είναι ίση με την Ενεργειακή Δαπάνη (που καίμε) έχουμε μηδενικό Ενεργειακού Ισοζυγίου, οπότε διατηρούμε το βάρος μας. Η κατάσταση αυτή αντιστοιχεί στους ενήλικες και θεωρείται ιδανική όταν το άτομο διατηρεί φυσιολογικό βάρος για το φύλο και την ηλικία.

Μια συστηματική ανισορροπία στο Ενεργειακό Ισοζύγιο, δηλαδή μια διαφορά ανάμεσα στη Ενεργειακή Πρόσληψη και την Ενεργειακή Δαπάνη για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να επιφέρει μακροπρόθεσμα σημαντική διαφοροποίηση στο σωματικό βάρος ενός ανθρώπου.

Όταν έχουμε θετικό Ενεργειακό Ισοζύγιο δηλαδή η Ενεργειακή Πρόσληψη είναι μεγαλύτερη από την Ενεργειακή Δαπάνη, τότε το σωματικό μας βάρος αυξάνεται. Επιδιώκεται στις περιπτώσεις αυτές μείωση του βάρους για έναν ενήλικα είτε με εφαρμογή κατάλληλης δίαιτας (μείωση της Ενεργειακής Πρόσληψης) είτε με άθληση (αύξηση της Ενεργειακής Δαπάνης).

Όταν έχουμε αρνητικό Ενεργειακό Ισοζύγιο δηλαδή η Ενεργειακή Πρόσληψη είναι μικρότερη από την Ενεργειακή Δαπάνη συστηματικά τότε το σωματικό μας βάρος μειώνεται. Όταν η ενεργειακή πρόσληψη δεν επαρκεί για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του σώματος, τότε χρησιμοποιείται η ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στο σώμα μας.

Η ισορροπία του Ενεργειακού Ισοζυγίου στο σημείο εκείνο που ευνοεί τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους αποτελεί στόχο για όλους μας.