Υποθερμιδική ή ολιγοθερμιδική δίαιτα λέγεται μια δίαιτα στην οποία καταναλώνεται μικρότερη ποσότητα τροφής από την απαραίτητη για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του οργανισμού. Στις ολιγοθερμιδικές δίαιτες οι μερίδες είναι μικρότερες ώστε ημερησίως υπολογίζεται ότι αποδίδουν συνολικά 500-1000 διατροφικές θερμίδες λιγότερο.

Μια δίαιτα ονομάζεται αυστηρά υποθερμιδική δίαιτα, όταν η συνολική ενεργειακή απόδοση της υπολογίζεται σε λιγότερο από 800 θερμίδες ημερησίως.

Οι υποθερμιδικές δίαιτες προτείνονται συνήθως ως δίαιτες αδυνατίσματος, κυρίως επειδή είναι απλές. Η Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α. (FDA) για τον έλεγχο φαρμάκων αδυνατίσματος συγκρίνει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων με τα αποτελέσματα υποθερμιδικών διαιτών.

Απώλεια βάρους

Οι υποθερμιδικές δίαιτες θεωρούν ότι προκαλείται απώλεια βάρους με βάση τους νόμους της θερμοδυναμικής και συγκεκριμένα τον πρώτο θερμοδυναμικό νόμο και την αρχή διατήρησης της ενέργειας. Ο Γουίλμπουρ Όλιν Ατγουώτερ προσδιόρισε ότι η καύση ενός γραμμαρίου καθαρού λίπους αποδίδει περίπου 9 θερμίδες. Οι υποθερμιδικές δίαιτες υποστηρίζουν ότι, εφόσον με μαθηματικό υπολογισμό προκύπτει ότι 1 κιλό λίπους με καύση αποδίδει περίπου 7000 θερμίδες, για να χάσει κάποιος 1 κιλό σωματικού λίπους πρέπει η τροφή που προσλαμβάνει να αποδίδει ενέργεια περίπου 7000 θερμίδες λιγότερο, δηλαδή

• περίπου 500 θερμίδες λιγότερο ανά ημέρα για περίπου μισό κιλό σωματικού λίπους την εβδομάδα και
• περίπου 1000 θερμίδες λιγότερο ανά ημέρα για περίπου 1 κιλό σωματικού λίπους την εβδομάδα.

Ωστόσο, έρευνες που έχουν γίνει δείχνουν ότι άτομα που η τροφή τους αποδίδει περισσότερη ενέργεια από άτομα που ακολουθούν υποθερμιδική δίαιτα έχουν μεγαλύτερη απώλεια βάρους. Η εξήγηση είναι ότι η παραπάνω εξίσωση δε λαμβάνει υπόψιν το δεύτερο θερμοδυναμικό νόμο. H εφαρμογή του πρώτου θερμοδυναμικού νόμου σε ζωντανούς οργανισμούς δεν είναι απλή. Η εξίσωση που περιγράφει τον πρώτο θερμοδυναμικό νόμο (Q = ΔU + W) ισχύει μόνο για κλειστά συστήματα που βρίσκονται κοντά σε ισορροπία και δεν πραγματοποιούν χημικές αντιδράσεις. Αν μπορεί να ανταλλάσσεται ύλη μεταξύ του συστήματος και του περιβάλλοντος, τότε το σύστημα είναι ανοιχτό. Στην πραγματικότητα, όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί είναι ανοικτά συστήματα, τα οποία απέχουν πολύ από κατάσταση ισορροπίας. Για την ερμηνεία τους πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν και οι ενεργειακές απώλειες, όπως περιγράφονται από τον δεύτερο θερμοδυναμικό νόμο. Είναι πιθανό να υπάρξουν απώλειες λιπώδους ιστού πριν να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας ή να παρατηρηθεί αλλαγή σύστασης των πρωτεϊνών, με αποτέλεσμα η κατανάλωση τροφής να απαιτεί παραπάνω ενέργεια από τον οργανισμό.

Μπορείτε να διαβάσετε πλήρως τις παραμπομπές των στοιχείων και των πηγών μέσα από τη Wikipedia.